annemarie boorsma

Zie de mens deel I 1800 1900 uitgebreide informatie

Zie de mens deel 1 (1800-1900)

Belcampo heeft eens gezegd: “Je wordt geboren, je leeft een tijdje, je begrijpt er geen bliksem van en je gaat dood.”

In deze cursus kunstgeschiedenis staat in 12 lessen de mens centraal. De cursus gaat dus over geboorte en dood, maar vooral ook over wat er tussentijds allemaal gebeurt. Bijbelse en mythologische verhalen hebben kunstenaars eeuwen lang geïnspireerd. Zij geven verklaringen voor zaken die Belcampo, en vele met hem, zo onbegrijpelijk vinden. Zaken die gaan over liefde en haat, vreugde en verdriet, gezondheid en ziekte, waarheid en leugen. Het is opvallend dat vanaf het midden van de 19de eeuw personages uit die verhalen steeds minder goddelijke en verheven trekken krijgen in de kunsten. Ze worden menselijker en persoonlijker. Het heeft te maken met maatschappelijke verschijnselen, zoals de opkomst van arbeidersbewegingen, vrouwenemancipatie, psychologie en levensbeschouwingen die zich gaan richten op niet-westerse religies. De abstracte kunstenaars aan het begin van de twintigste eeuw moesten niets hebben van al die verhalende kunst. Toch is het afbeelden van de mens nooit weggeweest in de moderne kunst. Al zal de kunstenaar steeds vaker gaan kiezen voor de actualiteit en het eigen privéverhaal. Het is bijzonder om aan de hand van de kunsten te zien hoe in een eeuw maatschappelijke veranderingen plaatsvinden als het gaat om zaken als ouderschap, familie, werk en ontspanning, oorlog en vrede en het schoonheidideaal.

In de cursus zal voornamelijk over schilderkunst gesproken worden. Af en toe komt ook de beeldhouwkunst aan bod.

In het begin van de 19de eeuw, als het neoclassisme de algemene kunstvorm is, geven kunstenaars als Jacques-Louis David en Jean-Auguste-Dominique Ingres  in oververfijnde penseelstreken scènes weer uit de werken van klassieke schrijvers als Homerus en Sophocles. Kunstenaars van de romantiek, zoals Eugène Delacroix, zullen rond 1850 in woeste kleuren, theatraal licht en met forse penseelstreken, ook dergelijke verhalen verbeelden, maar het lijkt erop dat ze zich meer verdiept hebben in de turbulente ziel van hun personages.

De Engelse prerafaëlieten, zoals Dante Gabriel Rossetti, laten zich vooral inspireren door de literaire werken van William Shakespeare, John Keats, Alfred Tennyson, Dante en Boccacio. Hun werk maakt ook duidelijk dat ze van jonge vrouwen houden met wapperende bloemenjurken, lange dikke haardossen en vooral heel dromerige blikken

De Franse kunstenaar Gustave Courbet was een van de eersten die de rauwe realiteit schilderde. Impressionisten, zoals Claude Monet en Pierre-Auguste Renoir, waren vooral geïnteresseerd in de lichtheid van het bestaan, terwijl kunstenaars van het symbolisme meer de diepte in gingen en zich richtten op mystiek en het paranormale. Art Nouveau kunstenaars droomden weg in schoonheid, elegantie en kunstmatigheid, terwijl de vroege expressionisten hun zeer persoonlijke gevoelens van angst en vreugde verbeelden in knalkleuren en ruige penseelstrepen.

In januari 2021 start een cursus van 12 lessen met als thema Zie de mens deel II 1900-2021